Iris bollen

Iris bollen

De iris staat ook wel bekend onder de naam lis en is dan ook een geslacht uit de lissenfamilie. Irissen worden al jarenlang door de mens gebruikt. De bloemen kunnen in kleur verschillen: de ene keer goudgeel, dan weer wit, blauw, lavendel en paars. Er worden binnen sommige soorten ook abrikooskleurige en roze varianten gekweekt. Irissen komen voor in de noordelijke gematigde klimaatzones. Ze hebben allemaal lange stelen en bloemen met 6 kroonbladeren: 3 daarvan wijzen er naar beneden en 3 staan er rechtop. Bij enkele kleinere soorten wijzen alle kroonbladeren naar buiten. Het grootste gedeelte van alle irissen groeien uit een wortelstok, maar er zijn ook soorten die vanuit een bol groeien.

De geschiedenis van de iris

Volgens verhalen was de godin Iris de boodschapper van de godin Hera die berichten via een regenboog van de hemel naar de aarde bracht en andersom. De bloem is dan ook vernoemd naar haar vanwege een aantal kleuren in de regenboog waarin de iris voorkomt. De eerste iris verscheen al 700 jaar voor Christus en in het latere Perzische Rijk ontstond een agrarische cultuur. Met name oude Egyptische koningen bewonderden ook het exotische karakter van de iris, aangezien er tekeningen zijn gevonden van de bloem in verschillende Egyptische paleizen. In de 12e eeuw liet Louis de zevende de iris in zal zijn wapens zetten, omdat hij dacht dat hem dat geluk bracht. Het teken werd de Franse lelie genoemd (hoewel het dus een irisbloem was) en wordt nu nog veel gebruikt. Ook kunstenaars zijn altijd gepassioneerd geweest van de iris. Het allereerste schilderij met een iris germanica werd in de 15e eeuw geschilderd door Hugo van der Goes. Later volgden Leonardo da Vinci en Vincent van Gogh.

Bekende iris: de iris germanica

Een van de bekendste irissen is de iris germanica die beter bekend staat onder de naam baardiris. De benaming heeft deze iris te danken aan de baard die op de onderste bladeren groeit. Deze baarden lokken hommels naar de bloem. De iris germanica is een zomeriris en komt oorspronkelijk uit het middellands zeegebied. Behalve de baard zijn er nog meer opvallende kenmerken aan deze iris. Zo is daar het wortelgestel dat rhizoom wordt genoemd.

De gele iris

De gele iris bloeit in mei en juni, maar helaas is deze plant met uitsterven bedreigd. Het opvallendst aan de gele iris zijn de 3 afhangende bloemdekslippen. Hij wordt gekweekt voor gebruik in vijvers en voor in een vaas. Hij wordt zo’n 90 centimeter hoog en groeit in een waterdiepte van 30 centimeter.

Zelf iris bollen planten

U kunt het beste irisbollen planten op een plek waar de grond goed draineert. Als u zo’n plek niet kunt vinden, kunt u ook zelf de bodemstructuur verbeteren door de toevoeging van organisch materiaal. Gebruik daarvoor veenmos, compost of gecomposteerde mest. Graaf vervolgens gaten in de grond en plant uw irisbollen 10 centimeter diep en 8 centimeter uit elkaar. De bollen lijken op kleine puntige uien en u plant ze in de grond met de punt naar boven. Kies voor een plek waar de irissen de volle zon kunnen ontvangen.

Instructies voor het goed onderhouden van uw irissen

Het eerste jaar zullen irissen weinig tot geen bloemen geven, maar hoe ouder ze worden, hoe meer de bloei toeneemt. Als u irisbollen heeft geplant, watert u de bollen goed in en doorweekt u uw hele perk grondig. In een warmer klimaat zal het irisblad zich in het najaar ontwikkelen, groeit de plant uit in de winter en verschijnen er in het voorjaar bloemen aan de irisplant. In koudere gebieden blijven de uitgroei en de bloemen uit totdat de winterkou voorbij is. De plant ontwikkelt zich dan in het voorjaar. Als het einde van de zomer nadert, worden de irisbladeren geel en sterven ze af. Dit is een goed moment om het loof te verwijderen. Daarna rusten de irissen een paar maanden uit totdat de volgende groeicyclus aanbreekt. Neemt de bloei na een jaar of 4 sterk af, ga de iris dan scheuren en opnieuw planten. De beste periode om dat te doen is na de bloeiperiode (van half juni tot en met augustus). Neem de planten op, breek de jonge en krachtige scheuten eraf en plant ze opnieuw.

Irissen gebruiken in een boeket

Staat uw iris mooi in bloei? Dan kunnen de bloemen worden afgesneden om te verwerken in een boeket. Het zal de irisplant verder niet schaden. Houd de plant droog in rust. Snij nadat de iris voor het seizoen is uitgebloeid het blad niet van de plant af. De bladeren blijven namelijk voeding en zonlicht opnemen zodat ze volgend jaar weer voor nieuwe bloemen zorgen.

De iris in producten

Van de rhizomen van de iris worden nog altijd veel producten gemaakt. Eerst worden de rhizomen een aantal jaren gedroogd om vervolgens tot poeder te worden gemalen. Dit poeder gebruikt men dan weer in de medische wereld voor medicijnen. De iris wordt ook in de wijnhandel gebruikt, maar dan voor het kleuren van de wijn. In de parfumerie wordt irispoeder gebruikt en dat zorgt ervoor dat het parfum langer zijn geur behoudt. Er zijn veel bekende merken die irissen in hun parfums gebruiken zoals Dior Homme van Christian Dior, Iris Nobile van Acqua di Parma en Infusion d’Iris van Prada.

Ziekten en plagen bij irissen

Er zijn een paar ziektes die kunnen voorkomen bij irissen. Allereerst is daar wortelrot door aantasting van een bacterie en dat te herkennen is aan het vergelen van het loof en het rotten aan de voetbasis. Bacteriën kunnen alleen toeslaan bij wondjes of als de iris verzwakt is. Zaken die hier aanleiding voor kunnen geven zijn vochtig weer, te veel bemesting, een natte grond en bodeminsecten. Om tegen bacterierot te beschermen kunt u alleen het aangetaste weefsel wegsnijden en het laten drogen in de zon. Door voorjaarsschimmel wordt bladvlekkenziekte veroorzaakt. In vochtige omstandigheden ontstaan er dan kleine bruine vlekken op de bladeren. De iris zal niet doodgaan, maar verzwakt wel. Weet u inmiddels alles over irissen en wilt u zelf irisbollen gaan planten? Bestel ze eenvoudig in onze webshop.